Tesisiniz için yedek güç kaynağı olarak dizel jeneratör almaya karar verdiniz, fiyat teklifleri almaya başladınız. Peki teklif aldığınız jeneratör sizin ihtiyacınıza ne kadar uygun?
ISO 8528-7/2017 standardı madde 4, jeneratör projelendirilmesi için müşteri ve üreticinin belirtmesi gereken özellikler tarif edilmiştir. Eğer bu özelliklerin müşteri tarafından belirtilmediği taktirde imalatçının belirttiği bildirimlerin baz alınacağı bildirilmektedir.
ISO8528-7 madde 4’te sıralanmış olan bu isteklerden, teklif alırken üreticilerin en çok ihtiyaç duyduklarını aşağıda açıklayacağız. Daha detaylı bilgi için ilgili standardın incelenmesini önermekteyiz.
Temel Veriler
Güç talebi, verilecek olan bilgilerin ilk sırasında olmalıdır. Jeneratör ile çalışacak olan yüklerin toplamı olarak düşünülmelidir. Güç talebi belirlenirken, ileride artması muhtemel yükler göz önünde bulundurulmalıdır. Güç talebi belirlenirken, üretici firmalardan ölçüm istenilebilir.
Güç faktörü, dizel jeneratör tarafından beslenilecek olan yüklerin karakteristiğine göre değişmekle beraber dizel jeneratörler standart olarak güç faktörü 0.8 olarak üretilmektedir.
Beyan frekansı- gerilimi, satın alınacak olan jeneratörün kullanım amacına, kullanıldığı ülkeye göre değişmekle beraber jeneratör üreticilerinin ürünleri incelendiğinde 50-60 Hz, 400V -480V sıklıkla görülmektedir.
Sistemin topraklaması, ile ilgili özel talep varsa alım esnasında belirtilmelidir. Sisteminizde özel bir topraklama (TN,TT,IT.. gibi ) kullanılacaksa belirtilmesi gereklidir.
Bağlı elektrik yükünün profili, jeneratör performansını direk olarak etkilerindendir. Literatürde aşağıdaki yük özelliklerin belirtilmesini önermektedir.
Uygulama bilgisi
Yükün güç özellikleri
Yükün güç faktörü
Elektrik motoru varsa yol verme yöntemi
Yükün diversity faktörü
Kesintili yük miktarı
Lineer olmayan yük miktarı ve özellikleri
Bağlı olacağı şebekenin karakteri
Gerekli olan kararlı durum, geçici frekans ve gerilim davranışları, sahadaki yükün sağlıklı bir şekilde, zarar görmeden çalışabilmesi için çok önemlidir. İlk adımda alınacak yük, bu esnada oluşacak gerilim – frekans azalmaları veya tam tersinde yükün ani olarak bırakılma durumunda oluşacak gerilim-frekans yükselmeleri TS ISO 8528-5 madde
Kullanılan yakıt tipi, özel bir durum olması durumunda mutlak suretle belirtilmelidir. Kullanılacak olan dizel yakıtın ,
Yoğunluk
Viskozite
Kalori değeri
Setan sayısı
Vanadyum, sodyum, silika ve alüminyum oksit içeriği
Ağır yakıt durumunda sülfür içeriği mutlaka bildirilmelidir.
Kullanılacak olan dizel yakıtın TS EN 590 ve ASTM D 975 standardına uygun olması gerekmektedir
İlk harekete başlatma, dizel jeneratörün çalıştırılması için önemli bir parametredir. Uygulamalara göre değişiklik göstermekle beraber mekanik, elektriksel, havalı başlatma sistemleri temel olarak kullanılan sistemlerdir. Jeneratör setlerinde standart olarak elektriksel start sistemi kullanılmaktadır. Havalimanı, petrol sahaları gibi özel uygulamalarda havalı start sistemleri oldukça yaygın kullanılmaktadır.
Soğutma ve ortamın havalandırılması, için jeneratörün konulacağı mahal bilgileri üretici firmayla paylaşılmalıdır. Jeneratörün ihtiyaç duyduğu havayı alabilmesi ve atabilmesi için gereken koşullar için üreticiler ile iletişime geçilmesi gereklidir.
Hız, kullanım amacı, kullanıldığı ülkeye bağlı olarak 1500 – 1800 rpm olmakla birlikte özel bir talep olması durumunda bildirilmelidir.
Yakıt ikmali yapmadan gerekli olan çalışma zamanı, senelik olarak jeneratörün tahmini olarak çalışma süresi belirlenerek yakıt tankı için kapasite belirlenmelidir. Kullanılacak olan yakıt tankının özellikleri ( yer altı/yer üstü, tek cidar/çift cidar, jeneratör şasesinde veya harici gibi ) belirtilmelidir. Jeneratörün yük durumuna göre ( % 100, % 75, % 50 gibi ) saatlik ( 8 saat, 24 saat gibi ) değer belirtilerek üreticiden talep edilebilir.
Alternatör uyartım sistemi, jeneratör setinizin besleyeceği yük karakteristiğine, değişen yüklere vereceği tepki hızını direk olarak etkilemektedir. Üreticilerin yaygın olarak kullandığı uyartım sistemleri yardımcı sargı, PMG, Arep’tir.
Jeneratörün çalışma kategorisi, jeneratör büyüklüğünü ve buna bağlı olarak fiyatı etkileyen bir diğer faktördür. ISO 8528-1’de belirtilen güç kategorilerine göre güç ile beraber çalışma kategorisi ( prime, standby, continuous, DCP, LTP gibi ) belirtilmelidir.
Çalışma şekli, jeneratörlerin manuel, otomatik, diğer jeneratörlerle senkron, şebeke ile senkron operasyonunu belirtmektedir. Her durum için kullanılacak yan ekipmanlar değişiklik göstermekle beraber fiyatlandırmayı direk olarak etkilemektedir.
Jeneratör setinin konfigürasyonunda mutlaka,
Kabin, konteyner talebi
Jeneratör setinin sabit, mobil olup olmayacağı
Jeneratörün çalışacağı ortamın açık ortamda korunaklı, kapalı ortam veya açık ortamda korunaksız olup olmadığı bildirilmelidir.
Ortam koşulları, satın alınan dizel jeneratörün istenilen gücü verebilmesi için verilmesi gereken önemli bir parametredir. Aşağıdaki özellikler teklif isterken verilmelidir.
Ortam sıcaklığı ( en yüksek ve en düşük )
Yükseklik
Nem
Jeneratörün çalışacağı ortamda aşırı toz, kum, kimyasal kirlilik söz konusu ise mutlaka üreticiye bu bilgi verilmelidir.
Jeneratör setleri çıkış güçleri ISO 8528 -1 standardında aşağıdaki koşullara uygun verilmektedir.
Total barometrik basınç : 100 kPA
Ortam sıcaklığı : 25°C
Bağıl Nem : % 30
Yukarıda özetlediğimiz bu bilgiler ışığında satın alınması planlanan dizel jeneratör hem ihtiyacınızı karşılayacak hem de ileride yaşayabileceğiniz kötü sürprizlerin önüne geçmiş olacaktır.
Hazırlayan: Burak Yiğiter
Kaynakça
ISO 8528-7/2017 Gidip Gelme Hareketli içten yanmalı motorla tahrik edilen alternatif akım jeneratör grupları – BÖLÜM-7 : Tasarım ve şartname için teknik bildirimler
ISO 8528-5/2018 Gidip Gelme Hareketli içten yanmalı motorla tahrik edilen alternatif akım jeneratör grupları – Bölüm-5 : Jeneratör Grupları
ISO 8528-2/2015 Gidip Gelme Hareketli içten yanmalı motorla tahrik edilen alternatif akım jeneratör grupları – Bölüm-2 : Motorlar
ISO 8528-4/2015 GGH içten yanmalı motorla tahrik edilen alternatif akım jeneratör grupları – Bölüm 4: Kontrol tertibatı ve bağlama donanımı
Alıntı: www.voltimum.com.tr
Comments