Platon'un "İnsanın hayatı dünyanın hayatından daha önemlidir; asıl bilgi dünyayı değil, insanı bilmektir." sözü, onun insanı ve bilgiyi nasıl anladığını yansıtan önemli bir ifadedir. Platon, insanın ruh ve bedenden oluştuğunu, ruhun ise akıl, irade ve arzu olmak üzere üç bölüme ayrıldığını savunur¹.
Platon'un bu sözü, onun insanı ve bilgiyi nasıl anladığını yansıtan önemli bir ifadedir. Platon, insanın ruh ve bedenden oluştuğunu, ruhun ise akıl, irade ve arzu olmak üzere üç bölüme ayrıldığını savunur¹.
Ruhun akıl bölümü, idealar dünyasında var olan gerçek bilgiye ulaşabilir, irade bölümü ise akıl ile arzu arasında denge kurmaya çalışır.
Arzu bölümü ise duyusal dünyada var olan geçici ve değişken nesnelere yönelir². Platon'a göre insanın mutluluğu, ruhun üç bölümünün uyumlu bir şekilde çalışmasıyla sağlanır. Bu uyum ise ancak akıl bölümünün diğerlerine egemen olmasıyla mümkündür³.
Akıl bölümü, idealar dünyasında var olan erdem, adalet, iyi gibi kavramları kavrayarak, insanın doğru davranışlar sergilemesini sağlar. Böylece insan, hem kendisi hem de toplum için en iyi olanı yapmış olur⁴.
Platon'un bilgi anlayışı ise, anamnesis yani hatırlama öğretisine dayanır. Platon'a göre ruh, bu dünyaya gelmeden önce idealar dünyasında yaşamış ve orada gerçek bilgiye sahip olmuştur.
Ancak bu dünyaya geldiğinde bu bilgileri unutmuştur. Bu nedenle insan, yeni bir şey öğrenmediğinde aslında unuttuğu bilgileri hatırlamaktadır⁵. Platon'a göre gerçek bilgi, duyusal dünyada var olan nesnelerden değil, idealar dünyasında var olan kavramlardan elde edilir.
Bu kavramlar akıl ile kavranabilir ve değişmezdir. Duyusal dünyada var olan nesneler ise sadece ideaların gölgeleri veya taklitleridir. Bu nesneler değişken ve yanıltıcıdır. Bu nedenle duyusal dünyada var olan nesnelerden elde edilen bilgi değil, sadece sanı veya görüştür⁶.
Platon'un bu sözüyle ifade etmek istediği şey, insanın hayatının sadece duyusal dünyada var olan nesnelere bağlı olmadığıdır. İnsanın hayatı, ruhunun idealar dünyasında var olan gerçek bilgiye ulaşmasıyla anlam kazanır. Bu bilgi sayesinde insan, hem kendisi hem de toplumu için en iyi olanı yapabilir ve mutlu olabilir. Asıl bilgi ise dünyayı değil, insanı bilmektir. Çünkü insanın kendisini tanıması, ruhunun yapısını ve potansiyelini anlaması, onu gerçek bilgiye götürecektir. Platon'un ünlü sözü olan "Kendini bil" de bu anlayışın bir yansımasıdır⁷.
Kaynaklar:
Comments