İnsan ve Makine işbirliği, teknolojik gelişim süreçlerini yapay zeka ile yeniden düzenleyerek; insanların daha çok insan gibi, ama daha az robot gibi çalışmalarını sağlayacak…
Yapay Zeka (AI) Çağı’nda, hepimiz yaşam, çalışma ve iş yapma tarzımızda bir dönüşüme ve değişime tanıklık ediyoruz. Çevremizi ve evlerimizi akıllılaştıran uygulamalardan, cihazlardan, robotlardan, gerçek zamanlı olarak düşünen ve kararlar verebilen tedarik zincirlerine (amazon, hepsiburada vs…) kadar, ileri görüşlü şirketler, yaptıklar işleri her zamankinden daha hızlı bir şekilde gerçekleştirebilmek ve büyütebilmek için artık yapay zekayı kullanıyor.
Aslında, bu bir değişim çağıdır ve değişim hızlı bir şekilde gerçekleşir. Geleceğin, yaşamı, çalışmayı, kolektif hayatı ve yapay zeka ile bunların işbirliği içinde olacağını anlayabilenler, gelecekte başarılı olabilecek olanlardır. Öte yandan, dijital çağda iş dönüşümünün insan ve makine işbirliğine bağlı olduğu gerçeğini ihmal edenler ve görmezden gelenler ise kaçınılmaz olarak bu başarıdan mahrum olacaklardır.
İnsanlar ve makineler birbirini tamamlayabilir ve bu bir verimlilik artışıyla sonuçlanabilir. Accenture Research’e göre, bu işbirliği 2022 yılına kadar gelirini yüzde 38 artırabilir. İş dünyasındaki liderlerin en az yüzde 61'i, insan ve makine işbirliğinin stratejik önceliklerini daha hızlı ve daha verimli bir şekilde gerçekleştirmelerine yardımcı olacağı konusunda hemfikir.
İnsan ve makine işbirliği organizasyonlar ve şirketler için artık çok daha önemli. Yapay zeka ile ilgili doğru bir anlayışa sahip olarak, makineye tamamen karşı olan anlayışı geride bırakarak, insan + makinenin birlikte işbirliği içinde olabilmesi anlayışına doğru evriliyoruz ki gelecek bu işbirliğidir.
Yapay zeka sayesinde, fabrikalar artık biraz daha fazla insan varlığına ihtiyaç duyuyor; ve yapay zeka, mühendislerin ve üreticilerin değerini artırıyor.
Yapay Zeka Çağında İş Dönüşümü
Yapay zeka’nın ortaya çıkışı, değeri sürekli değişen ve giderek düşen insan varlığı için yepyeni roller ve fırsatlar yaratıyor…
Montaj hattında ve bakım birimlerinde çalışanlardan, robot mühendislerine ve operasyon yöneticilerine kadar, yapay zeka endüstriyel bir ortamda, iş kavramını ve anlamını yeniden tanımlıyor…
Accenture’un Teknoloji ve Yenilik Sorumlusu Paul Daugherty ve Bilgi Teknolojisi ve İş Araştırmaları Genel Müdürü H. James Wilson’a göre, yapay zeka, iş süreçlerini şu beş alanda dönüştürüyor:
Esneklik: Geçmişteki aptal robotlar tarafından yapılan otomasyonlu katı üretim süreçlerinden, gerçek zamanlı müşterinin taleplerini takip eden akıllı ve kişiselleştirilmiş üretime geçiş süreci, işletmelere büyük esneklik kazandırıyor. Bu, özellikle günümüzde müşterilerin araçlarını taleplerine göre özelleştirilerek üretimin yapılabildiği otomotiv imalat endüstrisinde karşımıza çıkmaktadır. Müşteriler gösterge panelinden koltuk derisine, hatta vegan derisine, ve lastik valf kapaklarına kadar her şeyi seçebilirler ki bu onlara büyük bir esneklik sunulabildiği anlamına gelir. Örneğin, Stuttgart’da bulunan Mercedes-Benz montaj hattında üretimi gerçekleştirilen hiç bir araç birbirinin aynısı değildir.
Hız: Finans dahil birçok sektörde hız çok önemlidir. Kredi kartı dolandırıcılığını yerinde tespit edebilen sistemler, bir kart sahibine dolandırıcılık söz konusu olduğunda işlemin onaylanmayacağını garanti eder ki bu çok geç tespit edilse bile zamandan tasarruf sağlar ve dolandırıcılıktan doğabilecek sıkıntıların sebep olduğu baş ağrısından bizleri kurtarır. Daugherty ve Wilson’a göre, HSBC Holdings, dolandırıcılık tespitinde gelişmiş bir hıza ve doğruluğa sahip yapay zeka tabanlı bir çözüm geliştirdi. Çözüm, milyonlarca işlemi günlük ve anlık olarak izleyebiliyor ve muhtemelen dolandırıcılığa işaret edebilecek ince bir örüntü arayışı gerçekleştirebiliyor. Bu tür bir çözüm finansal kurumlar için mükemmeldir. Ancak, sürekli güncelleyebilmeleri için de insan işbirliğine ihtiyaçları var. Gerekli güncellemeler olmadan, zamanla algoritmalar dolandırıcılıkla mücadelede işe yaramaz hale gelir. Veri analistleri ve finansal dolandırıcılık uzmanları, yapay zeka çözümünün suçlulardan en az bir adım önde olabilmeyi sağlaması açısından bu tür yazılımlara her zaman gereken ilgiyi göstermelidir.
Skala: Çeşitliliği iyileştirmek için işe alım değerlendirmelerini hızlandırmak amacıyla Unilever şirketi, adayın beden dilini ve kişilik özelliklerini değerlendirebilen yapay zeka tabanlı bir işe alım yazılımı kullanmaktadır. Bu çözümü kullanarak, Unilever işe alım skalasını artırabildi; iş başvurusunda bulunanlar 30.000'e yani iki katına kadar çıktı ve işe alım kararına varmanın ortalama süresi ise dört haftaya kadar düştü. Bu süreç, yapay zeka sistemini kullanmadan önce, dört ay kadar çıkabiliyordu.
Karar verme: İnsanların verdiği en iyi kararın, geniş miktarlarda alınan belirli ve özel bilgilere dayanması bir sır değildir. Makine Öğrenimi (ML) ve Yapay Zeka (AI) kullanarak, fabrikada bulunan işçilerin parmaklarının ucunda veya sahadaki sorunları çözen servis teknisyenlerine çok hızlı bir şekilde büyük miktarda veri sağlanabilir. Önceden toplanan ve analiz edilen tüm veriler, insanların sorunları daha hızlı çözmelerine ve hatta bu sorunları oluşmadan önlemelerine yardımcı olan paha biçilmez bilgiler sunar. Buna örnek verecek olursak, GE firmasının Predix uygulamasını ele alabiliriz. Uygulamanın sunduğu çözüm, belirli bir makinedeki belirli bir parçanın ne zaman başarısız olabileceğini ve zarar görebileceğini tahmin etmek için makine öğrenimi algoritmalarını kullanmaktır. Predix uygulaması, çalışanları, sorunlar ciddi boyutlara ulaşmadan önce olası arızalara karşı uyarıyor. Pek çok durumda, hızlı insan aksiyonuyla işbirliği yapabilen bu teknoloji sayesinde GE, milyonlarca dolar tasarruf sağlıyor artık.
Kişiselleştirme: Yapay Zeka, kişiye özel, talep üzerine markaları sunduğu deneyimleri büyük ölçekte mümkün kılıyor. Müzik yayın servisi Pandora, örneğin, şarkılar, sanatçılar ve şarkı türlerindeki tercihlere göre kişiselleştirilmiş çalma listeleri oluşturmak için yapay zeka algoritmalarını kullanıyor. Yapay zeka, herhangi bir şeyi ve daha keyifli bir kullanıcı deneyimini sağlayan her veriyi kişiselleştirmek için kullanabilir. Yapay zeka, müzik endüstrisinde ve diğer bir çok endüstride pazarlamayı yeni bir boyuta taşıyor.
Yapay Zeka, Çalışanlara Yeni Roller ve Fırsatlar Sunuyor
Elbette, her bir teknolojik devrim gerçekleştiği zaman, beraberinde insanlık tarihinde olduğu gibi bazı rollerin sonunu getiriyor ki bu sadece yapay zeka teknolojisinin getirdiği bir mesele değildir. Ayrıca değişim ve dönüşüm olmadan evrimin ve devrimin gerçekleşmediğini de unutmamamız gerekiyor.
Robotik ve Yapay Zeka, günümüzdeki iş pozisyonlarının bir çoğu ve henüz birkaç yıl önce söz konusu dahi olmayan iş fırsatları gibi başka iş ve pozisyonlar için insanları özgürleştirecek bir takım işlerde yerini alacaktır.
2000 yılından günümüze kadar, Amerika Birleşik Devletleri beş milyondan fazla imalat işini kaybetti. Bununla birlikte, Daugherty ve Wilson ise işlerin göründüğü kadar net olmadığını düşünüyor. Sadece ABD’de, imalat sektöründe yapay zeka ve robotik teknolojilerin gelişimi ile yaklaşık 3,4 milyon daha fazla iş alanına ihtiyaç duyulacak önümüzdeki süreçte.
Yeniden Yetenek Kazanmak: Füzyon (kaynaşma, birleşme) Becerilerini Geliştirmek
Yeniden yetenek kazanmak artık çok daha önemli ve gelişen teknolojik değişime adapte olmak isteyen ve zorunda olan herkes tarafından uygulanmalıdır.Paul Daugherty, işletmelere, füzyon becerileri olarak tanımladığı alanlarda, mevcut çalışanlarının kendilerini geliştirmelerine yardımcı olmalarını tavsiye ediyor.
Paul Daugherty ve H. James Wilson’un yayınladığı “İnsan + Makine” kitabında; Yapay zeka’nın şirketlerinin bünyesine nasıl dahil edilebileceği konusunda pratik bir rehber arayan her iş liderlerinin mutlaka okuması gereken, yapay zeka çağında iş hayatını ve iş fırsatlarını yeniden şekillendirecek 8 ayrı füzyon becerisi anlatılmaktadır:
1- Yeniden insanileştirici zaman: İnsanlar, kişiler arası etkileşimlerin arttırılması ve yaratıcılık gibi bir çok insani faaliyetler için daha fazla zamana sahip olacaklar.
2- Sorumluluğu normalleştirme zamanı: Bireyler, işletmeler ve bir bütün olarak toplumun tamamını ilgilendiren insan ve makine etkileşiminin amacını ve algısını normalleştirme zamanıdır.
3- Muhakeme entegrasyonu: Bir makine bir konu hakkında belirsizlik yaşayabilir veya karar almak için gerekli iş veya etik bağlamdan yoksun olabilir. Böyle bir durumda, insanlar nereye, nasıl ve ne zaman gireceklerini ve girdi sağlamalarının gerekliliğini muhakeme etmeli ve gereğini yapmalıdır ki bu işbirliğinin kaçınılmaz olduğunun bir göstergesidir.
4- Akıllı sorgulama: İnsanlar basit bir şekilde büyük ve karmaşık sistemleri sorgulayamazlar veya karmaşık veri katmanları arasındaki etkileşimleri tek başlarına tahmin edemezler. Makinelere doğru ve akıllı soruları birden fazla seviyede sorma yeteneğine sahip olmak zorundadırlar ki işbirliğinin kaçınılmaz olduğunun bir diğer göstergesi de budur.
5- Bot tabanlı güçlendirme: İnsanların daha üretken olmalarına ve işlerinde daha iyi olmalarına yardımcı olmak için çeşitli botlar mevcuttur. Yapay zeka temsilcileri olan botların gücünü kullanmak, insanın yeteneklerini geliştirebilir, iş süreçlerini yeniden şekillendirebilir ve hatta bir insanın profesyonel kariyerini artırabilir ki bu da iş birliğinin ortaya koyduğu en güzel sonuçlardan biridir.
6- Bütünsel (fiziksel ve zihinsel) kaynaşma: İnsan ve makine iş birliği füzyonu, bu çağda, bütünsel kaynaşmayı, yani fiziksel ve zihinsel bütünleşmeyi daha önemli hale getirecektir. İş süreçlerinin tamamen yeniden değişimi, ancak insanlar-makinelerin nasıl çalıştığı ve öğrendiği konusunda çalışan zihinsel modeller oluşturduğunda ve makineler etkileşimlerini güncellemek için kullanıcı davranışı verilerini insanlar aracılığı ile topladığında mümkün olur.
7- Karşılıklı acemilik: Geçmişte, teknolojik eğitim tek bir yönde ilerlemiştir: İnsanlar makinelerin nasıl kullanılacağını öğrendi. Fakat yapay zeka ile artık sırayla makineler insanlardan ve insanlar da makinelerden öğreniyor. Gelecekte, insanlar yeni beceriler öğrenmek için yapay zeka temsilcileriyle (uygulamalar, robotlar, araçlar vs..) birlikte görevler gerçekleştirecekler ve yapay zeka ile geliştirilmiş süreçlerin daha iyi çalışabilmesi için makineler ile birlikte yeni eğitim ve becerilere ihtiyaç duyacaklar.
8- Sürekli yeniden düşünme: Bu melez beceri, şu anda işlerin nasıl olduğunu yeniden tanımlama yeteneği ve Yapay Zeka’nın işi, organizasyonel süreçleri, iş modellerini ve hatta tüm endüstrileri nasıl dönüştürebileceğini ve iyileştirebileceğini yeniden düzenlemeye devam etme yeteneğidir.
“Human + Machine” kitabının yazarları, insanlar ve makineler arasındaki sürekli bilgi alışverişini, sürekli bir öğrenme döngüsünü olarak bizlere önermektedir. Yapay zeka yardımı ile insanlar daha iyi ve daha verimli çalışabilirler. Yazarlara göre, uzun vadede, şirketler iş süreçlerini yeniden düşünmeye başlayacaklar ve yeni insanlar için yeni iş yapma gereksinimlerini de karşılayacaklardır.
Onlar şuna inanıyor: “İş süreçlerini, iş tanımlarını ve iş modellerini yeniden şekillendirmeden önce şu sorulara cevap bulmamız gerekir: İnsanlar en iyi ne yapar? Makineler en iyi ne yapar?”
İşlerin insanlar ve makineler arasında transfer edilmesi tek bir yöntem değildir. Birçok durumda, Yapay zeka, insanların daha az ve robotlar gibi çalışmasına izin vererek, yaratıcılığı ve insan sermayesini özgür bırakabilir.
Bu olağanüstü soruları cevaplamak ve Daugherty ile Wilson tarafından önerilen becerileri anlamak, bir iş liderinin yapay zeka çağına adapte olması ve şirketinin gereken dönüşümü gerçekleştirebilmesi için gereken en iyi stratejinin ne olduğuna karar verilmesinde çok büyük öneme sahiptir.
Yazarlar kitabında, yeni yapay zeka becerilerini benimsemenin, işletmelerin insanlar ve makineler arasındaki bilgi alışverişine odaklanan süreçleri yeniden tasarladıkları zaman, ne kadar yararlı olabileceğini vurgulamaktadır.
Kaynaklar:
Comments