Önleyici bakım faaliyetleri tesisler için birçok yararı olmasına rağmen, bakım kültürünün bu noktada yaygınlaşmaması nedeniyle işletmelerin ancak çok küçük bir oranı önleyici bakım faaliyetleri yürütür.
Önleyici Bakım faaliyetlerinin işletmeler için yararlarının ortada olmasına rağmen, dünyada Önleyici Bakım programı uygulayan firma sayısı %0,4 civarındadır. Bu rakamın bu denli küçük olmasında bakım olgusunun henüz yerleşmemesinin yanı sıra, Önleyici Bakım anlatılan faydalarının yeterince bilinmemesidir. Ülkemizde de dünyayla paralel olarak bakım olgusu yerleşmemiş, Önleyici Bakım sadece kritik elemanların izlenmesinde kullanılmaktadır.
Bakım programında ortaya çıkarılırken sadece gözlemler, analizler ve makine performansları göz önüne alınır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Meydana gelen hataların sıklığı
Rastgele gelişen hatalar
Sürekli oluşan müdahaleler
Üretim bandında oluşan bozuk ürünlerin sayısı
Kötü performans neticesinde oluşabilecek potansiyel tehlikeler
Üretim esnasında artan enerji tüketim artışı
Bu noktaların izlenmesi ve yorumlanması etkin bir bakım planı oluşturulmasında önemlidir. Ancak bu mühendislik noktaları nadiren finansal açıdan kaybedilen miktarı gösterebilir. Örneğin bakım mühendisi tarafından geçmişinde rulman arızaları olan bir asenkron motor için Önleyici Bakım faaliyeti uygulandığı ve bunun için X kadar masraf yapıldığını varsayalım. Bunun karşılığında fabrika ortaya çıkabilecek yıkıcı arızalardan korumayı hedeflemektedir. Ancak bu yatırım karşılığında ne kadar zaman kazanılacağı, ne kadarlık bir zararın önüne geçileceği tahmin edilememektedir.
Maliyet Doğrulama
Önleyici Bakım ekipmanlarına yatırım için iyi bir nokta bulabilmek için öncelikle fabrikanın geçmiş performansı kayıt altına alınmalıdır. Ekipmanlar ve çalışma durumları gözlenlenmeli, oluşan bütün arızalar toplanmalıdır. Nitekim aşağıdaki görselde görüleceği üzere ekipmanların durumu, arızalanma oranları, plansız duruş ve bu plansız duruşların maliyeti işletmeler için bir sermaye gideri olarak yansımaktadır.
Ürün Kalitesinde Oluşan Düşük Kalite
Motor rulmanlarının eskimesi, cıvatalarda oluşan gevşeklik, yağ eskimesi gibi nedenler üretim kalitesini doğrudan etkileyebilir. Bunun sonucunda reddedilen ürün sayısı artacak, müşteri memnuniyetsizliği ortaya çıkacaktır. Finansal nicelikler bir taslak olarak çıkarılsa da ürün kalitesinden ötürü finansal maliyeti tam olarak tahmin etmek mümkün değildir.
Birim Enerji Maliyetindeki Artış
Asenkron motorlar işletmelerde enerji tüketiminden birinci dereceden sorumludur. Asenkron motorların herhangi bir nedenle elektrik tüketimlerindeki artışa işletmeye doğrudan birim maliyet artışı olarak yansıyacaktır. Öte yandan asenkron motorların tahrik ettiği sistemler yine asenkron motorlarda arıza oluşması sonucu enerji birim maliyetlerini artıracaklardır.
Aşağıdaki görselde arızalara müdahale edilmemesi durumunda işletmelere maliyet artışının safhaları verilmiştir.
Önleyici Bakım’ın Finansal Açıdan Doğrulanması
Genel olarak bakım maliyetleri ve bakım sürecindeki kazancın karşılaştırılması zor ve belirsiz süreçtir. Ancak doğru verilerin toplanması ve her bir bölge için giderlerin ve arızaların doğru bir şekilde paylaştırılması durumunda Bakım faaliyetlerinin finansal açıdan doğrulanmasını sağlayabilir.
Kurulum Maliyeti
Kurulum maliyeti Önleyici Bakım’da kullanılacak ekipmanlar ve kurulumdaki işçilik maliyetleri olarak tanımlanabilir. Zamanla bu maliyetlere sistemi koruma, kaplama, güç kaynakları, teknik servis ihtiyaçları gibi koşulların ortaya çıkması durumunda yeni maliyetler eklenecektir. Eğer Önleyici Bakım ekipmanlarının kurulumu esnasında üretim kaybı oluyorsa bunun da maliyeti de kurulum maliyetine eklenir. Bunun haricinde Önleyici Bakım yöntemleri eğitimli personel isteyen bir süreçtir. Bu yüzden kurulum maliyetine Önleyici Bakım personeline verilecek eğitim masrafları da katılmalıdır.
İşletme Maliyeti
Önleyici Bakım ekipmanlarının kurulması ve sistemin devreye alınması ile birlikte işletme maliyetleri başlar. Bu noktada şüphesiz en büyük maliyet yeterli ve gerekli mühendislik personelinin giderleridir. Eğer yeterli yetenekte ve bilgide personel varsa, işletme için uygulanacak iş akışı azalacağından zamandan da tasarruf edilecektir. Doğru uygulanan planlanan ve uygulanan bir bakım programı ile ne kadar personele ne kadar süre ihtiyaç duyulacağı belirlenmelidir. Böylelikle iş gücü en iyi şekilde değerlendirilmelidir. Öte yandan talimat bekleme nedenli iş gücü kayıplarının da engellenmesi gerekmektedir. Bu yüzden bakım planı yapılırken iş planları, kullanılacak ekipmanlar, yararlanılacak belgeler tam ve eksiksiz bir biçimde hazırlanmalıdır.
Görüldüğü üzere Önleyici Bakım faaliyetlerinde finansal doğrulama ve kurulum maliyeti parametreleri olan, işletmenin doğru ve yeterli bakım planına bağlı olan bir eylemdir. Aşağıdaki görselde bir işletme için kurulum ve işletme süresince oluşan para akışı gösterilmiştir.
Referans kaynak: voltimum.com.tr
Comments